Wpływ diety bezglutenowej na zdolność wysiłkową
Dieta bezglutenowa to zdecydowanie plaga naszych czasów. Nie wiadomo dokładnie, w którym momencie słowo „gluten” stało się wrogiem publicznym numer 1, jednak jedno jest pewne – celiakię i nieceliakalną nietolerancję wykrywa u siebie coraz większa ilość osób. Jak natomiast jest ze sportowcami? Czy gluten lub jego eliminacja w diecie wpływają na zdolności wysiłkowe sportowców?
Dieta bezglutenowa – podstawowe założenia
Zacznijmy od początku. Czym jest dieta bezglutenowa? Jak wygląda ten szczególny sposób żywienia? Najpierw należałoby wyjaśnić, czym w ogóle jest gluten. Jest to białko pochodzenia roślinnego, na które składają się dwie substancje – glutenina i gladeina. Jego pierwotna wersja jest obecna przede wszystkim w zbożach – najwięcej w pszenicy, ale także w jęczmieniu, życie czy orkiszu, jednak odkąd zaczęliśmy zwracać uwagę na jego zawartość, okazuje się, że producenci żywności dodają go do wszystkiego. Znajdziemy go między innymi w wędlinach, serach czy gotowych słodyczach. Czy szkodzi? Owszem, najbardziej osobom, które chorują na celiakię. Ich organizm produkuje bowiem przeciwciała zwalczające gluten, czego efektem jest uszkodzenie kosmków jelitowych. Jedzenie produktów zawierających choćby śladowe ilości glutenu przez osoby chore jest wysoce niewskazane. Trzeba jednak dodać, że celiakia dotyczy około 1% populacji. Poza celiakami istnieją również osoby, u których zdiagnozowano tak zwaną niecelikalną nietolerancję glutenu. Tych osób jest na świecie nieco więcej (ok. 4-6% populacji), jednak wykrycie u nich nietolerancji jest dla medycyny wciąż sporym wyzwaniem i opiera się na wykluczaniu celiakii oraz alergii na czystą pszenicę. Warto też wspomnieć o tych, którzy na własną rękę decydują się na odrzucenie glutenu z bliżej niewyjaśnionych przyczyn – ta grupa rośnie w siłę. Modzie mogło ulec również wielu sportowców, jednak czy słusznie?
Badania naukowe na sportowcach
Słuszność wyeliminowania glutenu z diety sportowca badał niedawno guru dietetyki sportowej dr Trent Stellingwerff. Do eksperymentu zatrudniono grupę zawodowych kolarzy, którzy, jak można się domyślić, każdego dnia ćwiczyli z dużą intensywnością. Badanie polegało na siedmiodniowym detoksie glutenowym, a następnie obserwowaniu wydolności organizmu i zdolności wysiłkowych branych pod uwagę sportowców. Byli to zarówno mężczyźni, jak i kobiety, wszyscy w podobnej grupie wiekowej, nie stwierdzono u nich celiakii ani nietolerancji, można więc przyjąć, że byli to ludzie zdrowi. Wynik badania był jednoznaczny – dieta bezglutenowa w żaden sposób nie wpływa na zdolności wysiłkowe sportowców. Trzeba jednak zaznaczyć, że badanie było krótkotrwałe i nie dostarczyło nam żadnej wiedzy na temat długofalowego stosowania diety bezglutenowej u zdrowych osób uprawiających sport.
Jak jest naprawdę? Dieta bezglutenowa a zdolności wysiłkowe sportowców
Z punktu widzenia dietetyka produkty zbożowe, w których bardzo często zawarty jest gluten to dla każdego zdrowego człowieka źródło cennych węglowodanów oraz niezbędnego w procesie trawienia błonnika. Jeśli więc bierzemy pod rozwagę pytanie, czy produkty zbożowe są potrzebne w diecie sportowca, to odpowiedź brzmi: zdecydowanie tak! Intensywny, aktywny tryb życia wymaga stosowania odpowiedniej diety, w której główną rolę odgrywają węglowodany. Spożywać je należy zarówno przed treningiem, jak i po jego ukończeniu, by odpowiednio nabrać energii na ćwiczenia oraz uzupełnić jej niedobór po ich wykonaniu. Makarony, kasze, pieczywo to jeden z fundamentów diety sportowca, który znacznie wpływa na zdolności wysiłkowe, ponieważ napędza organizm do intensywnej pracy. Jeśli jednak chcemy świadomie zrezygnować z glutenu lub musimy to zrobić, to konieczne jest profesjonalne ułożenie diety, w której uzupełnione zostaną brakujące wartości odżywcze, jakich normalnie dostarczyłyby nam produkty mączne. Jedzenie dużej ilości owoców i warzyw, a także bezglutenowych produktów zbożowych takich, jak ryż czy kasza gryczana, jest koniecznością!
Badanie naukowe wykazało, że dieta bezglutenowa nie wpływa na zdolności wysiłkowe sportowców. Jednak jego wynik jest poniekąd zdeterminowany przez krótki czas trwania eksperymentu oraz niewielką próbę badawczą. Dlatego zanim świadomie zdecydujemy się na dietę eliminacyjną, pamiętajmy, że każdy organizm jest inny i że węglowodany stanowią filar żywienia sportowców.
